Yuhanna ed-Dımeşki ve İslam

Arap Hıristiyanları arasında önemli bir konuma sahip olan ve son kilise babası kabul edilen, 8. Yüzyılın velud ilahiyatçılarından biri olan ve Emevi sarayında da çalışmış olan Yuhanna Dımeşki pek çok eser telif etmiştir. Daha çok Hıristiyan ilahiyatına yönelik eserler kaleme alan Yuhanna’nın İslam dini ile ilgili görüşlerini kaleme aldığı eserleri mevcuttur. Bu bağlamda Bilginin Kaynağı isimli eserinin De Haeresibus ( Sapıklara Dair) isimli bölümünde İslam ile ilgili "İsmaililerinSapıklığı" kısmı önem arzeder. Yuhanna bu bölümde Cahiliye dönemi Arap inançları, İslam’ın ortaya çıkışı ve niteliği, Müslümanların kökeni, Hz. Muhammed, Kur’an’ı Kerim, bazı muamelat, emir ve yasaklarla ilgili bilgiler vermektedir. Bir kısmının İslam ile uyuştuğu bir kısmının ise doğruyu yansıtmadığı bu bölümde temek olarak şunlar söylenmektedir.

Cahiliye dönemi Arapları putlara ve yıldızlara tapmaktadır. Müslüman Arapların kökeni Hz. İsmail’e dayandığı için İsmaililer, ayrıca Haceriler ve Sarasinler olarak da ifade edilmektedir. Böylece Müslüman Arapların Hz. Hacer, Hz. Sare ve Hz. İbrahim ile olan ilişkisi ortaya konulur. Hz. Muhammed’in yalancı, bilgilerini Aryan bir rahipten alan, Eski ve Yeni Ahit’ten kısmen bilgi sahibi olan ve böylece yeni sapık bir din ortaya koyan kişi olarak lanse edilir. Hz. Muhammed’in peygamber olamayacağına yönelik bazı argümanlar öne sürer. Kitab’ı Mukaddes’ten delillendirmeler yapar. Yuhanna ayrıca Kur’an’ı Kerim’den haberdar olduğunu da hissettirir. Bazı surelerden bahseder. Bunlar Maide (Sofra), Nisa, Bakara ve Dişi Deve suresi dediği surelerdir. İlk üç sure Kur’an’da yer alırken diğer sure ise Yuhanna tarafından Hz. Salih’in devesine atfen kullanılmış bir isimdir. Kur’an’da bu isimde bir sure yoktur. Ayrıca içki, sünnet, evharist, vaftiz gibi konulara değinerek Müslümanları eleştirir. İçki İslam dinince haram, sünnet olmak ise sünnettir. Fakat İslam dininde Vaftiz, evharist gibi uygulamalar zaten yoktur. Dolayısıyla Yuhanna’nın bu konularda Müslümanları eleştirmesi çok da mantıklı görünmemektedir.